شهاب الدين مقدسى، ابن هائم (ابو العباس .....)صاحب تفسير التبيان فى تفسير غريب القرآن
چهارشنبه 03 تیر 1394
- نویسنده : نسیم سحر
- بازدید : 1059 مشاهده
- دسته بندی : قرآن , مفسران و قاریان ,
صاحب تفسير التبيان فى تفسير غريب القرآن
محل تولد: قاهره
تاريخ تولد: 756 ق - 1355 م
تاریخ وفات: 815 ق - 1412 م
استادان: از کسانى چون تقى الدين ابن حاتم، جمال الدين اسيوطى، زين الدين عراقى و على بن عبد الصمد جلايرى مالکى، علم آموخت. در فراگيرى فقه و ادبيات عرب بسيار کوشيد و به ويژه در باب مواريث متبحر گرديد. او را در علوم ديگر نيز صاحب نظر دانستهاند. وى شافعى مذهب بوده است.
زمانى که کار تدريس در مدرسه صلاحيه بيت المقدس به زين الدين ابو بکر قمنى واگذار شد، وى ابن هائم را به عنوان نايب خويش برگزيد و او را به قدس فرا خواند. نيابت ابن هائم تا حدود سال 810 ق ادامه داشت و ظاهرا پس از اين تاريخ به طور مستقل به تدريس پرداخت.
ابن هائم در بيشتر تأليفات رياضى خود از آثار سنان حاسب( از رياضى دانان قرن 3 قمرى) استفاده مىجست و خود بارها از اين نکته ياد کرده است.
شاگردان: ابن حجر و ابن حمزه مغربى در شمار شاگردان ابن هائم بودهاند و ابن حمزه در نظرات خويش در علم اعداد از وى بهرهور شده است.
معرفي تفسير:
کتاب« التبيان فى تفسير غريب القرآن» در يک جلد به زبان عربى، تفسيرى بر مفردات و کلمات غريب قرآن مىباشد. التبيان را مىتوان حاشيهاى بر کتاب« غريب القرآن» سجستانى، محسوب داشت. ابن هائم کتاب سجستانى را مبناى کار خود قرار داده است. سجستانى در ترتيب الفاظ به شکل خارجى کلمه نظر داشته است و ريشه و اصل آن را در ترتيب، دخالت نداده است. بنابر اين کلماتى مانند« تدهن» در حرف« ت» و« يدهنون» در حرف« ى» قرار مىگيرند و حال آنکه بايد هر دو در« دهن»، يعنى حرف« د» قرار گيرند. اين اشکال و نواقص ديگر، ابن هائم را بر آن داشت تا جهت تکميل و تنظيم کتاب سجستانى همت گمارد، وى با جمع متفرقات غريب قرآن( مانند مثال بالا) در يک فصل و اضافه نمودن موارد به جا مانده، در واقع اثر جديدى ارائه داده است.
روش تفسير :
التبيان ابن هائم نه بر اساس ترتيب حروف هجايى( آخر کلمه يا اول کلمه) همانند ابو بکر رازى در مختار صحاح و سجستانى، بلکه به ترتيب آيات قرآن، نظم يافته است، همانند مجاز القرآن ابو عبيده و غريب القرآن ابن قتيبة. با اين وصف در برخى موارد، الفاظ را در جاى خود تفسير نکرده است مانند کلمه« العرش» در آيه 10 سوره يوسف. از آنجا که مبناى ابن هائم کتاب سجستانى بوده است، ناچار از نقل عبارات وى مىباشد، وى در نقل آنها تغييراتى از قبيل، اضافه نمودن، کم کردن، مقدم و مؤخر داشتن و تصرف در عبارت دارد. البته تغييرى که به معنى خللى وارد نمىآورد مانند لفظ« استوقد» در آيه 17 سوره بقره.
در برخى موارد نيز بخشى از متن تفسيرى سجستانى را حذف مىنمايد و متعرض آن نمىگردد، مانند لفظ« صفراء فاقع لونها» در سوره بقره آيه 69.
نکته قابل توجه اينکه، ابن هائم در برخى موارد از موضوع کتاب( تفسير الفاظ غريب قرآن) خارج شده و به معناى تفسيرى مىپردازد.
ابن هائم بعد از مقدمهاى کوتاه که در آن دليل انتخاب« غريب القرآن» سجستانى و روش کار خود را توضيح مىدهد، با تفسير سوره حمد آغاز کرده است، کلمه به کلمه الفاظ غريب قرآن را با شماره مسلسل مختص هر سوره و رقم آيه مورد نظر، ثبت کرده، تفسير مىنمايد.
ابن هائم در تاريخ 24 شوال 808 هجرى در مسجد الاقصى، التبيان را به اتمام رسانده است.
آثار مفسر:
ابن هائم آثار تأليفى زيادى از خود به جاى گذاشته که متأسفانه تعداد کمى از آنان به زيور طبع و چاپ آراسته شدهاند. از جمله:
1- التبيان فى تفسير غريب القرآن
2- جدول الميراث در احکام تقسيم ارث
3- اللمع فى الحساب
1- التبيان فى تفسير غريب القرآن
2- جدول الميراث در احکام تقسيم ارث
3- اللمع فى الحساب
آثار خطى فراوانى نيز در رياضيات( 15 اثر ثبت شده است)، فقه و فرائض( 9 اثر ثبت شده است) ادب و نحو ( 2 اثر ثبت شده است) و ساير علوم از او به يادگار مانده است. مجموعا 40 کتاب کامل شده و 9 کتاب نيمه تمام براى وى باز شمردهاند.
نسیم سحر دات آی آر
تعجیل در ظهور آقا امام زمان عج صلوات
سلام وب خوب و به روزی داری. امیدوارم همیشه اینجور باشه. آدم یه همچین وبایی رو می بینه از وب خودش ناامید میشه! می تونی وبت رو تو انجمن ما معرفی کنی تا بقیه هم استفاده کنن.
من بهت سر زدم اگه شما هم دوست داشتی به سایت ما سر بزن.
ممنون
«شما هم کارت شارژ رایگان میخواهید؟
وارد شوید کارت شارژ رایگان دریافت کنید.»
www.SasanSMS.ir
کامل ترین آرشیو اس ام اس
www.SasanSMS.ir/Forum
متفاوت‌ترین انجمن سرگرمی و تفریحی فارسی‌زبانان
با سلام خدمت شما دوست عزیز
آریاتویز با هدف پرورش فکر و ذهن کودکان سایت خود را با موضوع معرفی اسباب بازی های فکری و روانشناسی کودک و بازی راه اندازی نمود.
از شما دعوت می شود از سایت ما دیدن فرمائید و با نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود ما را یاری نمائید.
در صورت تمایل به تبادل لینک ما را با نام آریا تویز لینک کنید. با تشکر